Απόσπασμα από ένα ενδιαφέρον άρθρο που ανάρτησε το "psychologynow.gr", για τη σημασία του ¨"σχετίζεσθαι".
Ο ψηφιακός κόσμος χρειάζεται αυτό που προσφέρει η ψυχοθεραπεία
Ο ψηφιακός κόσμος χρειάζεται αυτό που προσφέρει η ψυχοθεραπεία
Η ψηφιακή σύνδεση είναι ένας τρόπος για να διατηρήσουμε τη δουλειά μας απλή
και τη ζωή μας τακτοποιημένη. Πρέπει να θυμόμαστε όμως, γιατί είναι σημαντικό
να παραμένουμε και ακατάστατοι, σύνθετοι και αυθόρμητοι, δηλαδή να είμαστε
άνθρωποι.
Όταν άρχισα για πρώτη φορά να σπουδάζω τη διαδικτυακή ζωή στις αρχές του
1980, είδα ένα μέρος όπου οι άνθρωποι είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν πτυχές
του εαυτού τους, οι οποίες συνήθως καταπιέζονταν στην καθημερινή τους ζωή.
Τότε, το έκαναν αυτό σε «δωμάτια απευθείας συνομιλίας» (chat rooms) και πιο
περίτεχνα, όταν κατασκεύαζαν χαρακτήρες σε ένα παιχνίδι (avatars).
(λείπει κείμενο)
Στα μέσα της δεκαετίας του '90, τα κείμενά μου για την τεχνολογία και τον
εαυτό, ήταν κυρίως αισιόδοξα για τον ψυχολογικό αντίκτυπο του ψηφιακού κόσμου.
Πράγματι, το 1996, ήμουν στο εξώφυλλο του περιοδικού “Wired” για το έργο μου
στην απεικόνιση των ψηφιακών χαρακτήρων (avatars), ως μέρος ενός νέου είδους
«παιχνιδιού ταυτότητας» που προέκτεινε την αίσθηση των ανθρώπων για τον εαυτό
τους.
Κατά ειρωνικό τρόπο, το κείμενο δημοσιεύθηκε ακριβώς όταν άλλαζα γνώμη
σχετικά με το που επιτρέπαμε να μας πάει η τεχνολογία. Είχα δύο σχετικές
ανησυχίες: περιμέναμε περισσότερα από την τεχνολογία και λιγότερο από τους
ανθρώπους. Ήμασταν πιο πρόθυμοι να μιλήσουμε στις μηχανές, ακόμα και για
οικεία θέματα. Και όλο και περισσότερο, με την άνοδο των κινητών ηλεκτρονικών
τηλεφώνων, δίναμε την προσοχή μας στα τηλέφωνά μας και όχι ο ένας στον άλλο.
Και στις δύο περιπτώσεις, υπήρξε μια αποφυγή από την πρόσωπο με πρόσωπο
συνομιλία. Και στις δύο περιπτώσεις, η τεχνολογία μας ενισχύει να ξεχνάμε ότι η
ουσία της συζήτησης είναι εκείνη όπου κατανοούνται τα ανθρώπινα νοήματα, εκείνη
όπου εμπλέκεται η ενσυναίσθηση.
(λείπει κείμενο)
Η προθυμία μας να μιλήσουμε στις μηχανές είναι ένα μέρος της κουλτούρας της
λήθης που προκαλεί την ψυχοθεραπεία σήμερα.
Αυτό που ξεχνάμε, είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους ξεχωριστούς, αυτό που
κάνει τη συνομιλία αυθεντική, αυτό που την καθιστά ανθρώπινη, αυτό που κάνει
ψυχοθεραπευτική την θεραπευτική ομιλία.
(λείπει κείμενο)
Φυσικά, δεν ζούμε σε ένα σιωπηλό κόσμο. Μιλάμε μεταξύ μας. Και
επικοινωνούμε online σχεδόν όλη την ώρα. Αλλά πάντα τα τηλέφωνα μας αποσπούν
την προσοχή από το περιβάλλον και έχει γίνει σύνηθες το φαινόμενο να κάνουμε τα
πάντα για να αποφύγουμε ένα ορισμένο είδος συνομιλίας: εκείνες τις συνομιλίες
που είναι αυθόρμητες, ζωντανές, απαιτούν την πλήρη προσοχή μας, εκείνες είναι
που οι άνθρωποι απομακρύνονται για μια στιγμή αλλά επιστρέφουν σε αυτές με έναν
τρόπο απρόσμενο και αυτο-αποκαλυπτικό. Με άλλα λόγια, αυτό που οι άνθρωποι
προσπαθούν να αποφύγουν είναι το είδος της συζήτησης που η θεραπεία, δια μέσω
του λόγου (talk therapy), προσπαθεί να προωθήσει, το είδος στο οποίο η
οικειότητα ανθεί και η ενσυναίσθηση ευδοκιμεί.
Οπότε, σε αυτό το πολιτιστικό περιβάλλον, τι συμβαίνει στο δωμάτιο της
συνεδρίας;
Όταν μιλώ με τους θεραπευτές, μου λένε ότι οι θεραπευόμενοι σήμερα
αντιμετωπίζουν δυσκολία να συγκεντρωθούν στην πρόσωπο με πρόσωπο συνομιλία.
(λείπει κείμενο). Αντί να συνδέονται άμεσα με έναν ζωντανό θεραπευτή,
χρησιμοποιούν τις εφαρμογές στις οποίες λένε την ιστορία τος και οι εφαρμογές
την αναλύουν. Έλκονται από εφαρμογές που τους ηρεμούν και τους ενημερώνουν αν
νιώθουν ένοχοι για τη διαστρέβλωση του γνωστικού τους πεδίου. Αντιμετωπίζουμε
τώρα μια γενιά θεραπευόμενων που μπορεί να χρειάζονται θεραπεία δια μέσω του
λόγου, προκειμένου να εκπαιδευτούν στα πολύ βασικά στοιχεία της συναισθηματικά
αποκαλυπτικής συζήτησης.
Ενώ η τεχνολογία μπορεί να σαγηνεύει με την προσφορά του ελέγχου, η
πρόσωπο με πρόσωπο συνομιλία προσφέρει την ευκαιρία να βιώσετε άμεσα την
ατέλεια, την ενσυναίσθηση και την σχέση.
Και έτσι βρισκόμαστε σε μια πολιτιστική στιγμή κατά την οποία η θεραπεία
δια μέσω του λόγου περιθωριοποιείται ως μη αρκετά «επιστημονική», επειδή δεν
παρέχει αρκετές μελέτες αποτελεσμάτων για να νομιμοποιηθεί στις ασφαλιστικές
εταιρίες ως αποδοτική. Την ίδια στιγμή όμως, η ψυχοθεραπεία χρειάζεται
περισσότερο από ποτέ σε ένα ευρύτερο πολιτισμό που έχει, με διάφορους τρόπους,
σιωπήσει.
Για να το πούμε αλλιώς, οι ψυχοθεραπευτές είναι ειδικοί στο είδος της
ομιλίας που χρειάζεται ο ψηφιακός πολιτισμός περισσότερο, το είδος της ομιλίας
στο οποίο δίνουμε ο ένας στον άλλον όλη μας την προσοχή, το είδος της ομιλίας
που είναι σχεσιακή και όχι συναλλαγής. Αλλά για να αναλάβουν αυτόν τον ρόλο, να
ενισχύσουν με τον τρόπο αυτό την θεραπεία, οι θεραπευτές πρέπει να αφήσουν οι
ίδιοι την αμυντική στάση που πολύ συχνά λαμβάνουν, όταν πρόκειται για θέματα
τεχνικά και επιστημονικά.
(λείπει κείμενο)
Η βασική δουλειά της θεραπείας είναι αυτή που χρειάζεται τώρα να γίνει πολύ
περισσότερο: να κάθεσαι ήσυχα με έναν θεραπευόμενο, δίνοντας πλήρη προσοχή ο
ένας στον άλλον, δημιουργώντας ένα χώρο για να εστιάσετε στις σκέψεις του
καθενός και να ακούσετε ο ένας τον άλλο. Η επισήμανση της σημασίας αυτών των
πραγμάτων, είναι ένα σημείο που η σημερινή ζωή δεν τονίζει. Όταν εξαρτώμαστε
από την εμπειρία της ζωής στην οθόνη, η προσδοκία μας είναι ότι ο κόσμος θα
έρθει σε εμάς με μια συνεχή, σταθερή ροή. Η μοναξιά γίνεται επώδυνη. Σε ένα
φανάρι, σε μια ουρά σε ένα σούπερ μάρκετ, θα δείτε ανθρώπους άμεσα να
στρέφονται προς τα τηλέφωνά τους. Στον πολιτισμό μας, η ικανότητά μας για
μοναξιά αμφισβητείται από την κουλτούρα της συνεχούς τροφοδότησης.
(λείπει κείμενο)
Η ψηφιακή σύνδεση είναι ένας τρόπος για να διατηρήσουμε τη δουλειά μας απλή
και τη ζωή μας τακτοποιημένη. Πρέπει να θυμόμαστε όμως γιατί είναι σημαντικό να
είμαστε ακατάστατοι, σύνθετοι, ως άνθρωποι που είμαστε. Πρέπει να στηρίξουμε ο
ένας τον άλλο στο να θυμηθούμε ότι το είδος των συνομιλιών που μπορεί να
φαίνονται ντεμοντέ, είναι στην πραγματικότητα, αυτή την στιγμή, πιο αναγκαίες
και απαραίτητες. Και όλο και πιο απαραίτητες, επειδή μπορεί να παρουσιάζονται
ως αντικατεστημένες από κάτι ταχύτερο, φθηνότερο και πιο ακριβές. Αυτό που οι
θεραπευτές πρέπει να αναγνωρίσουμε είναι ο λόγος που χρειάζεται να μιλήσουμε:
για να σφυρηλατήσουμε σχέσεις που είναι ο θρίαμβος της ακατάστατης σύνδεσης του
ζωντανού ανθρώπου ενάντια στη κρύα οργανική αντιμετώπιση του καθενός, ως εφαρμογή.
Συγγραφέας: Sherry Turkle
Απόδοση: Κωνσταντίνος Μπλέτσος, Ψυχολόγος υποψ. Διδ. Παντείου Πανεπιστήμιου
Επιμέλεια: Psychologynow.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου